رافائل گروسی که برای دیدار با مقامات آمریکایی به واشنگتن سفر کرده است، روز چهارشنبه ضمن تایید حضور بازرسان آژانس در ایران گفت: «آنها امروز از بوشهر بازرسی می‌کنند.»
این درحالی است که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت که حضور بازرسان در نیروگاه اتمی بوشهر صرفا جهت نظارت بر تعویض سوخت این نیروگاه است و افزود: «بدیهی است هر گونه بازرسی پس از توافق ایران و آژانس بر روی چارچوب ترتیبات همکاری‌ها و تایید آن توسط شورای عالی امنیت ملی بر اساس مصوبه اخیر مجلس صورت خواهد گرفت.»
ایران پیش‌تر اعلام کرده بود که صدور مجوز دسترسی بازرسان به تاسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده در حملات آمریکا و اسرائيل منوط به تصمیم شورای امنیت ملی و حصول توافق با آژانس است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه گفت: «هیچ متنی هنوز مورد تایید نهایی قرار نگرفته است؛ بعضی از دیدگاه ها بین دو طرف ردوبدل شده و دیدگاه‌های آژانس نیز چندین مرتبه به صورت مکتوب ارائه شده است. در هر مذاکره طبیعی است طرفین دیدگاه ها و نظرات خودشان را تبادل می کنند تا نهایتا طی یک مذاکره به جمع بندی برسند.»
آقای گروسی گفت که گفتگوها با ایران بر سر اجازه دسترسی بازرسان به دیگر تاسیسات هسته‌ای در جریان است و افزود: «ما همچنان گفتگو را ادامه می‌دهیم تا بتوانیم به همه مکان‌ها، از جمله تاسیساتی که تحت تاثیر [حملات] قرار گرفته‌اند، برویم.»
او تصریح کرد که ایران نمی‌تواند بازرسان را تنها به «تاسیسات مورد حمله قرار نگرفته» محدود کند و افزود: «چیزی به نام بازرسی انتخابی وجود ندارد.»
سفر آقای گروسی به آمریکا همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران و تروئیکای اروپایی انجام شد. مذاکراتی که روز سه‌شنبه در ژنو انجام شد و بدون نتیجه خاصی پایان یافت. فرانسه، آلمان و بریتانیا تهدید کرده‌اند که اگر تهران تا پایان ماه اوت همکاری با آژانس و مذاکرات هسته‌ای با آمریکا را از سر نگیرد با فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» توافق برجام، تحریم‌های گسترده سازمان ملل را علیه ایران باز می‌گردانند.
آقای گروسی روز چهارشنبه با انتشار تصویری از دیدار با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در واشنگتن گفت که آژانس و آمریکا به همکاری درباره امور ایران و اوکراین پرداخته‌اند.
پس از فعال‌سازی مکانیسم ماشه چه می‌شود؟
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران روز چهارشنبه تهدید کرد که اگر تروئيکای اروپایی مکانیسم ماشه را فعال کند، ایران همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف خواهد کرد.
آقای غریب‌آبادی گفت: «اگر چنین اقدامی صورت گیرد، مسیر همکاری فعلی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف خواهد شد و دیگر معنایی برای ادامه تعامل باقی نمی‌ماند. در این شرایط، اروپا نیز خود را از عرصه گفتگو با ایران کنار خواهد گذاشت و باید صرفا با اعضای شورای امنیت وارد مذاکره شود.»
آقای غریب‌آبادی که همراه با مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی عباس عراقچی در جلسه روز سه‌شنبه با مقامات اروپایی در ژنو شرکت کرده بود، گفت: «برای طرف‌های اروپایی روشن کردیم که اگر بخواهند از این مسیر سوءاستفاده کنند و به حسن‌نیت و تلاش‌های دیپلماتیک ایران بی‌اعتنایی نشان دهند، جمهوری اسلامی ایران واکنش لازم را نشان خواهد داد. در صورت ارسال نامه از سوی آنها، ایران نیز اخطارها و اقدامات متقابل خود را به شورای امنیت ارائه خواهد کرد.»
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال روز چهارشنبه به بررسی اتفاقات پیش‌رو پس از فعال‌سازی احتمالی مکانیسم ماشه از سوی تروئيکای اروپایی پرداخت.
آقای نورمن در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با فرض این که اسنپ‌بک همین فردا حادث شود، ابهامات زیادی درباره آنچه در دوره ۳۰ روزه بعدی رخ می‌دهد وجود دارد. بهترین توضیح این است که دست‌کم برای ۱۰ روز نخست ما عملا وارد مرحله جدیدی از مذاکرات می‌شویم.»
لارنس نورمن افزود: «بر اساس سازوکاری که به نظر من برای نخستین بار به‌کار گرفته خواهد شد، ریاست شورای امنیت سازمان ملل پس از گذشت ۱۰ روز باید پیش‌نویس قطعنامه‌ای را مبنی بر طرح پیشنهاد لغو اسنپ‌بک ارائه کند. این قطعنامه احتمالا از سوی بریتانیا، فرانسه یا ایالات متحده و یا حتی روسیه و چین وتو می‌شود. در نتیجه پس از ۳۰ روز، اسنپ‌بک اجرا می‌شود و تحریم‌ها و قطعنامه‌های قبلی دوباره به جریان می‌افتند.»
او به نقل از دیپلمات‌ها گفت که مذاکرات فشرده‌ای بر سر شکل این قطعنامه در خواهد گرفت.
آقای نورمن گفت: «از جمله پرسش‌هایی که مطرح خواهد شد، این است که آیا قطعنامه ۲۲۳۱ تمدید خواهد شد؟ برای چه مدت؟ آیا امکان فعال‌سازی مجدد مکانیسم ماشه در آینده به صراحت لحاظ خواهد شد؟»
به گفته آقای نورمن اگر قطعنامه ۲۲۳۱ به نوعی تمدید شود، ممکن است موضوعاتی از قبیل این که ایران در دوره تمدید شده که ممکن است بیش از شش ماه هم باشد، چه اقداماتی می‌تواند در مورد غنی‌سازی انجام دهد، در آن گنجانده شود که چنین موضوعی مشخصا با موضوع مذاکرات تعلیق‌شده ایران و آمریکا همپوشانی خواهد داشت. با این حال، به گفته آقای نورمن، این که در جریان مذاکرات بر سر قطعنامه چنین موضوعی لحاظ شود، بسیار محتمل است.
این خبرنگار وال‌استریت ژورنال که گزارش‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را پوشش می‌دهد، افزود: «اگر آمریکا بگوید که این قطعنامه باید ایران را به غنی‌سازی صفر متعهد کند، روسیه می‌تواند آن را وتو کند. اگر اروپایی‌ها یا روسیه یا چین بگویند که ایران باید به غنی‌سازی محدود ۳.۶۷ درصدی متعهد شود، آمریکا می‌تواند آن را وتو کند و اسنپ‌بک ادامه می‌یابد.»
او گفت: «نکته مهم این است که اگر تروئیکای اروپایی مکانیسم ماشه را فردا فعال کنند، این موضوع به منزله پایان دیپلماسی نخواهد بود، به مدت کوتاهی با قوانین جدید بازی ادامه خواهد یافت.»
